تعریف کلی : دستگاهی است که قابلیت تولید سرمایش از طریق سیستم تبخیری و گرمایش از طریق کویل گرمایی را برای محیط های مورد نظر دارا می باشد.
کاربرد: از این دستگاه به دلیل ایجاد رطوبت در محیط هایی که نیاز به رطوبت دارند مثل سالن های قارچ ، گلخانه ها ویا بعضی از مراکزی تجاری که سرمایش مورد نظر آن در حد معمول است کاربرد دارد.
نکته : این دستگاه های به دلیل ماهیت سیستم سرمایش تبخیری در مناقطی که رسوبت هوا بالاست – مانند مناطق شمالی و جنوبی کشور – کاربرد ندارد و عمدتا در مناطقی استفاده می شود دارای تابستان های نه چندان گرم باشند.
تاریخچه : این دستگاه در واقع از ابداعات مهندس بازرگان است که مخفف کلمه زمستانی – نیمه تابستانی می باشد.
ظرفیت دستگاه : دستگاه های زنت با دو مشخصه میزان هوادهی ( بر حسب cfm و یا مترمکعب بر ساعت) و میزان گرمایش کویل گرمایی (بر حسب Kcal/h ، KW ، btu/hh و . . . ) مشخص می گردند.
قطعات و اجرای تشکیل دهنده :
ونتیلاتور ( فن) : فن دستگاه اصلی ترین قسمت دستگاه می باشد که در واقع میزان ظرفیت دستگاه در عموم بر اساس آن سنجیده می شود. در سایزهای کوچک دستگاه (زیر 5000 سی اف ام ) معمولا از فن های کوپل مستقیم(direct) و در سایزهای بزرگ (بالای 5000 سی اف ام ) از فن های پولی تسمه (indirect) استفاده می شود.
نکته : طی تجربه به عمل آمده در سایزهای کوچک فن های تولیدی شرکت نیرو تهویه (تک فاز) و در سایز های بزرگ فن های تولیدی شرکت های دمنده و طوفان ساز (سه فاز) عملکرد بهتری داشته اند.
شافت و یاتاقان (در مدل های با فن پولی تسمه) : تجهیزیست که در آن نیرو تولید شده در موتور الکتریکی با به فن منتقل می کند.
الکترو موتور(در مدل های با فن پولی تسمه) : تولید کننده نیروی محرکه برای به حرکت درآوردن فن می باشد که قدرت موتور آن متناسب با قدرت فن می باشد.
استراکچر : استراکچر دستگاه در سایزهای کوچک (زیر 5000 سی اف ام ) را معمولا با خم کردن ورق گالوانیزه 2 میلی متر و استراکچر دستگاه در سایزهای بزرگ (بالای 50000 سی اف ام ) را معمولا از استراکچر فلزی و یا آمینیومی استفاده می شود.
نکته : عمر تجهیزاتی که استراکچر آلومینیومی استفاده می کنند به مراتب از استراکچری که با ورق خم می شود بالاتر است ودلیل آن این است که با توجه به اینکه تجهیزات به صورت داعم در تماس با آب می باشند در دراز مدت ورق های گاوانیزه دچار خوردگی می شوند و چون وزن دستگاه روی این استراکچر استوار است باعث خم شدن ، کج شدن و افتادگی می گردد که در نهایت دستگاه را از هوابندی خارج می سازد و عمر مفید آن را کاهش می دهد.
کویل گرمایشی : کویل گرمایشی وظیفه انتقال گرما و حرارت از آب داخل کویل به هوا عبوری از روی کویل را دارد. ساختار کویل معمولا به صورت ترکیبی از لوله های مسی – که مسیر عبور آب گرم می باشد – و صفحات آلمومینیومی – که در اصطلاح به آنها فین گفته می شود – می باشد .
نکته : در سیستم های زنت عمدتا در سایز های کوچک از لوله های مسی به قطر 8/3 اینچ و در سایزهای بزرگ از قطر 8/5 اینچ استفاده می شود. از مشخصه های مهم کویل در تاثیر بسیار زیادی در میزان توان حرارتی آن دارد تعداد ردیف های کویل می باشد. هر چه تعداد ردیف های لوله های مسی بیشتر باشد توان حرارتی کویل بالاتر خواهد بود. همچنین تراکم فین ها نیز در میزان بهروری کویل و توان انتقال حرارت آن نقش بسزایی دارد. تراکم فین ها در دستگاه های زنت معمولا بین 8 تا 12 فین بر اینچ می می باشد که هر چه میزان تراکم بالاتر باشد میزان انتقال حرارت از روی کویل به هوای عبوری بیشتر خواهد بود.
پد سلولزی : تامین هوای خنک و مرطوب در این بخش صورت می پذیرد. پد سلولوزی از الیاف سلولز و به صورت مشکب ساخته شده است و نسبت به پوشال – که در کولر آبی خانگی – استفاده می شود راندمان بالاتری دارد و در ضخامت های 5 تا 100 سانت موجود می باشد.
نکته : هر چه میزان سطح تبخیر که در واقع همان میزان هوای عبوری از روی کویل می باشد بیشتر باشد میزان تولید هوای خنک و مرطوب افزایش می یابد.
پمپ سیرکولاتور : به منظور ایجاد رطوبت در این سیستم آب مورد نیاز از تشتک زیر دستگاه به وسیله پمپ کف کش مکش شده و از بالا روی پد سلولوزی موجود در دستگاه ریخته می شود و با عبور
هوای خشک از روی پد هوای مربوط و خنک وارد محیط مورد نظر می گردد.
عایق کاری : بدنه و کف دستگاه باید تماما به صورت دوجدارا باشد و در داخل آن از عایق پلی یورتان استفاده گردد. عدم رعایت این نکته باعث اتلاف شدید انرژی بالاخص در فاصل زمستان می گردد.
نکته : متاسفانه برخی از تولید کنندگان به منظور کاهش هزینه های ساخت و قیمت تمام شده از یک لایه ورق استفاده می کنند و یا در صورت استفاده از دولایه ورق ما بین آنها را خالی می گذارند . دقت به این نکات در هنگام خرید قطعا باعث کاهش هزینه های اولیه و هزینه های آتی خواهد شد.
درز بندی : درز بندی دستگاه یکی از مهم ترین و تخصصی ترین نکات در ساخت دستگاه می باشد. استفاده از نوار درز بندی الاستومری باعث کاهش ورود هوای سرد به داخل دستگاه می شود و در نتیجه کاهش راندمان زنت می گردد.
تهیه و تالیف : مرتضی علی قدسی نبوی